Parafia Kotulin – do 1936r.- Kotulin Wielki, pierwotnie Magnum Chotulin, Niemieckie nazwy: Kottulin, Gross Kottulin, w czasach hitlerowskich Rodenau. Początek osady wiąże się z Kotulinem Małym, który posiadał swój kościół, lecz nie wiadomo do jakiej parafii należał. Pierwsze udokumentowane wzmianki o osadzie na tym terenie pochodzą z roku 1257. Mianowicie hrabia Janozjusz 20 stycznia 1257r. uzyskał zezwolenie od ks. Władysława na założenie według prawa niemieckiego nowego osiedla w lesie Chotulin, który to las należał wówczas do Kotulina Małego. Osiedle to, później wieś, od 1305r. w dokumentach nosi nazwę Magnum Chotulin (Kotulin Wielki),w odróżnieniu od Kotulina Małego, datowanego o wiele wcześniej. Według źródeł w Kotulinie Wielkim już przed 1305r. została erygowana parafia. W 1285r. Z nieznanego miejsca przeniesiono do Kotulina Wielkiego kościół p.w. św.Michała Archanioła i ustawiono go pośrodku cmentarza. Pierwszym proboszczem został ks. Aleksius von Chotulin. Aż do roku 1507 parafia miała dwa kościoły – w Kotulinie Małym I Wielkim. Do parafii w Kotulinie dołączono także wieś Proboszczowice (założona na prawie polskim około roku 1305). Według niektórych źródeł dopiero od roku 1376 kościół w Kotulinie Wielkim jest zwany parafialnym. W 1412r. Parafia kotulińska należała do hr.Jenkiego, a w 1495r. Obejmuje ją Hrabia Mokrzęski. W 1562r. właścicielem parafii został hr. Starzinsky. Kotulin przechodzi na protestantyzm. Trwa to jednak niedługo, bo tylko do roku 1629r. W 1648r. Kotulin zostaje kupiony przez hr. Toszeckyego. W owym okresie jeden ze szlachciców przybiera nazwisko od nazwy Kotulin. Nazywa siebie von Kotulinsky. W roku 1695, przy podziale dóbr arystokratycznej rodziny de Colonów, Toszek wraz z Kotulinem, przypada hr. Krzysztofowi Leopoldowi de Colone. Spadkobiercy rodziny De Colone są w posiadani tych terenów do początku tego wieku, aż do czasu nacjonalizacji Ziemi.

Kościół XIX w (źródło: P. Siemko, Nie zachowane kościoły drewniane Górnego Śląska, Katowice 2001

Kościół ok. 1930 r (źródło: H. Gottschalk, Gross-Kottulin einst und jetzt [w] Ausschau von Burg Tost, nr 2, Gleiwitz 1934)